Borderlands speelt zich af op Pandora, een gigantische planeet waar kolonisten geland zijn met hun schepen. Die schepen zijn een soort stadjes geworden, waarvan er zeven zijn op de planeet. Pandora is een typisch grensgebied in de ruimte. Het is gevaarlijk, ligt in een uithoek en overal struinen smerige wezens rond die maar aan één ding denken: eten. Als je dus geen goede reden hebt om het gebied te bezoeken, dan kun je dat maar beter niet doen.
Dat heeft nog een extra reden. De planeet Pandora is namelijk zo groot dat de seizoenen daar erg lang duren. Daar stonden de kolonisten toen ze op de planeet landden niet bij stil. Als de game echter begint, wordt het lente en dat betekent dus dat er enkele monsters opstaan uit hun winterslaap. De kolonisten worden daardoor ineens geconfronteerd met nieuwe levensvormen die ze nooit eerder hebben gezien.
Door de aanwezigheid van de gevaarlijke monsters en piraten, is het een goed idee om niet buiten de kolonistenstadjes te treden. De speler is echter een huurling, en zal de gevaren zodoende onder ogen moeten zien. Op Pandora is de speler helemaal vrij in zijn keuzes. Hij bepaalt zelf waar hij heengaat, hoe hij dat doet (te voet of met voertuigen) en welke opdrachten hij aanneemt.
De game speelt als een first-person shooter maar valt ook in het genre role-playing game. Ontwikkeling van het eigen personage speelt dan ook een belangrijke rol. De speler bepaalt welke vaardigheden hij verbetert (bijvoorbeeld nauwkeurigheid bij het mikken of snelheid). Ook het wapen naar keuze heeft veel invloed op de gameplay. Spelers kunnen altijd nieuwe wapens vinden, want er bevinden zich honderdduizenden verschillende wapens in Borderlands. Ieder wapen heeft weer andere eigenschappen.
Hoewel de game helemaal door één persoon gespeeld kan worden, is de game ook ontwikkeld om met vier man coöperatief te spelen. Spelers kunnen samenwerken om bijvoorbeeld een criminele leider te vangen of een buitenaards artefact te stelen uit een piratenkamp.